Miliony ludzi na całym świecie cierpią na urazy ortopedyczne i przewlekłe schorzenia stawów, które są głównymi przyczynami wizyt u lekarza.
Obecnie jedną z najprężniej rozwijających się dziedzin ortopedii jest ortobiologia. Jej celem jest leczenie przewlekłych chorób stawów, takich jak choroba zwyrodnieniowa oraz przyspieszanie procesu regeneracji po urazach narządu ruchu. Ortobiologia opiera się na terapiach komórkowych, które wykorzystują potencjał komórek do namnażania i różnicowania się w komórki uszkodzone
Terapia komórkami macierzystymi
w ArthcroClinic w Pucku
Komórki macierzyste – co to takiego?
Komórki macierzyste to naturalne komórki obecne w ludzkim organizmie, charakteryzujące się niezwykłą zdolnością do różnicowania się w różne, wyspecjalizowane typy komórek. Mogą przekształcić się w komórki chrząstki (chondrocyty), mięśni (miocyty), ścięgien (tenocyty), kości (osteoblasty) lub w wiele innych rodzajów komórek, które wymagają regeneracji.
Komórki macierzyste to dorosłe, mezenchymalne komórki macierzyste o wielopotencjalnej zdolności do różnicowania się i samoodnawiania. W odpowiednich warunkach komórki te są w stanie wywołać silną odpowiedź komórkową w organizmie, generując sygnały, które mają potencjał naprawy i regeneracji uszkodzonych tkanek.
Skąd pochodzą komórki macierzyste?
Dorosłe komórki macierzyste występują w różnych tkankach i narządach, jednak najczęściej pozyskuje się je z tkanki tłuszczowej okolic jamy brzusznej oraz ze szpiku kostnego grzebienia biodrowego (tylna część biodra).
Obecnie najczęściej stosowaną procedurą jest pozyskiwanie komórek macierzystych z tkanki tłuszczowej (AdSC). Komórki te, zlokalizowane we frakcji zrębowo-naczyniowej (SVF), wykazują właściwości zbliżone do komórek macierzystych pozyskiwanych ze szpiku kostnego. Posiadają zdolność do różnicowania się w komórki różnych typów, takich jak komórki tkanki kostnej, tłuszczowej, chrzęstnej i mięśniowej, a także wydzielają szereg cytokin i czynników wzrostu. Co istotne, procedura pobrania tkanki tłuszczowej jest znacznie mniej inwazyjna niż aspiracja szpiku kostnego i charakteryzuje się wyższą wydajnością izolacji.
Zaawansowana terapia biologiczna: synergia komórek macierzystych tkanki tłuszczowej (SVF) i osocza bogatopłytkowego (PRP)
Terapia biologiczna to zaawansowana metoda, która wykorzystuje naturalne zdolności regeneracyjne organizmu. Kluczowym elementem jest połączenie komórek macierzystych pozyskanych z tkanki tłuszczowej SVF (Stromal Vascular Fraction) z osoczem bogatopłytkowym (PRP), co prowadzi do synergistycznego efektu, potęgującego procesy naprawcze. Najważniejszym działaniem terapii biologicznej jest przyspieszenie procesu regeneracji uszkodzonych tkanek, spowolnienie ich uszkadzania oraz na redukcji powstawania procesu zapalnego, co z kolei ma znaczący wpływ na obniżenie dolegliwości bólowych. W tkance tłuszczowej występuje największa ilość komórek macierzystych, które są plastyczne i mogą różnicować się w komórki śródbłonka, chrząstki, układu mięśniowo-szkieletowego, mięśni.
Inaczej mówiąc komórki macierzyste wstrzyknięte w obszar wymagający regeneracji zmieniają się właśnie w komórki wymagające wymiany. Jednocześnie, skoncentrowane osocze krwi (PRP), zawierające wysokie stężenie płytek krwi bogatych w czynniki wzrostu, dodatkowo stymuluje procesy regeneracyjne, przyspiesza gojenie się ran i uszkodzeń tkanek. PRP wykazuje również działanie przeciwbólowe, co przyczynia się do zmniejszenia dolegliwości bólowych, dzięki wzmocnionemu efektowi, komórek macierzystych.
Komórki macierzyste do kolana wskazania:
- Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego (artroza), jest to jedna z najczęstszych chorób współczesnego świata. Polega na niszczeniu chrząstki stawowej oraz innych struktur stawu, co prowadzi do bólu i sztywności układowej. Klinicznie staw kolanowy jest najczęstszą lokalizacją zmian zwyrodnieniowych, stanowiąc około 85% globalnego obciążenia chorobą zwyrodnieniową stawów[1]. Ostateczną formą leczenia jest endoprotezoplastyka, czyli zabieg operacyjny polegający na zastąpieniu zniszczonej chrząstki stawowej implantem mechanicznym, natomiast nie każdy pacjent kwalifikuje się do tak rozległego zabiegu, jakim jest endoprotezoplastyka, potocznie nazywana „wymianą stawu”. W takich przypadkach alternatywą staje się leczenie komórkowe.
- Regeneracja chrząstki stawowej, chrząstka stawowa jest najczęstszym celem terapii regeneracyjnej, co skutkuje łagodzeniem bólu i poprawą sprawności fizycznej
- Zmiany degeneracyjne więzadeł i ścięgien, terapia komórkami macierzystymi może wspomóc regenerację i naprawę uszkodzonych tkanek mięśni i stawów.
- Leczenie uszkodzeń łąkotki po zabiegu operacyjnym, terapia komórkowa może przyspieszyć gojenie i rekonwalescencję po artroskopowych zabiegach ortopedycznych, takich jak szycie łąkotki, poprzez stworzenie środowiska sprzyjającego regeneracji, co wspomaga integrację tkanek i poprawia wyniki operacyjne.
- Leczenie uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego ACL i więzadła krzyżowego tylnego (PCL)
- Uszkodzeń łąkotki, częściowego rozdarcia łąkotki.
- Przewlekła kontuzje sportowe, wynikające z przeciążenia więzadeł, ścięgien i mięśni.
- Entezopatie, zmiany przeciążeniowe przyczepów ścięgien do kości, jak np. kolano skoczka, kolano biegacza i innych chorób przeciążeniowych.
- Trudno gojące się rany.
[1] Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015
Przebieg zabiegu terapii komórkami macierzystymi
W pierwszym etapie zespół medyczny przygotowuje pacjenta do zabiegu, który jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Dzięki temu zabieg jest praktycznie bezbolesny
Pobranie tkanki tłuszczowej: Lekarz wykonuje niewielkie nacięcie, wprowadza cienką kaniulę i pobiera łącznie 30 ml podskórnej tkanki tłuszczowej (2 x 15 ml).
Izolacja frakcji SVF: Pobrany materiał jest poddawany procesowi enzymatycznego trawienia w celu rozbicia adipocytów, a następnie wieloetapowemu wirowaniu w specjalistycznych zestawach medycznych, co pozwala na wyizolowanie frakcji SVF (Stroma Vascular Fraction).
Za pomocą specjalnie opracowanej podwójnej strzykawki pielęgniarka zabiegowa pobiera niewielką ilość (15 ml) krwi z żyły obwodowej pacjenta w celu wyizolowania osocza bogatopłytkowego (PRP) od pozostałych składników krwi. PRP jest bogate w czynniki wzrostu, które wspomagają procesy regeneracyjne.
W kolejnej fazie następuje wyizolowane komórki macierzyste z tkanki tłuszczowej są łączone z osoczem bogatopłytkowym, tworząc skoncentrowany preparat gotowy do iniekcji. Synergiczne działanie SVF i PRP potęguje procesy regeneracyjne.
Ostatnim etapem jest iniekcja do stawu kolanowego. Staw kolanowy przygotowywany jest do zabiegu poprzez dezynfekcję i w razie potrzeby znieczulenie miejscowe. Przygotowany koncentrat komórek macierzystych wraz PRP jest precyzyjnie wstrzykiwany w miejsce wymagające regeneracji.
Zabieg klasyfikuje się grupy zabiegów małoinwazyjnych, co przekłada się na dobrą tolerancję pacjenta. Niewielkie dolegliwości bólowe w miejscu iniekcji komórek macierzystych stanowią prawidłową reakcję organizmu, odzwierciedlającą procesy regeneracyjne inicjowane przez komórki macierzyste i czynniki wzrostu.
Wykonanie zabiegu trwa ok. 1-1,5 godziny
Korzyści z terapii komórkami macierzystymi
- Niechirurgiczna procedura W odróżnieniu od tradycyjnych operacji, terapia komórkami macierzystymi kolana jest minimalnie inwazyjną metodą, która nie wymaga znieczulenia ogólnego.
- Naturalna regeneracja tkanek Wykorzystanie własnych komórek macierzystych pacjenta wspiera naturalne procesy gojenia i regeneracji uszkodzonych tkanek. W umiarkowanych przypadkach choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego istnieje szansa na znaczące spowolnienie postępu choroby.
- Redukcja stanu zapalnego Stan zapalny jest jednym z kluczowych czynników przyczyniających się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. Komórki macierzyste mają zdolność do efektywnego zmniejszania stanu zapalnego poprzez wydzielanie związków przeciwzapalnych i czynników wzrostu.
- Szybka ulga w bólu Wielu pacjentów doświadcza znacznej redukcji bólu kolana w ciągu pierwszych sześciu miesięcy po terapii komórkami macierzystymi. Terapia ta sprzyja również długotrwałej regeneracji chrząstki stawowej.
- Przyspieszony powrót do sprawności: Okres rekonwalescencji po terapii komórkami macierzystymi jest krótszy niż po zabiegach chirurgicznych, co pozwala pacjentom na szybszy powrót do codziennych aktywności.
- Długotrwałe efekty: Komórki macierzyste mają zdolność do regeneracji i naprawy tkanek, co może prowadzić do długotrwałych korzystnych efektów.
Czy organizm odrzuci komórki macierzyste?
Komórki macierzyste wykorzystywane w terapii autologicznej (pobrane od pacjenta) są zasadniczo bezpieczne i niosą ze sobą minimalne ryzyko odrzucenia przez układ odpornościowy. Dzieje się tak, ponieważ komórki te pochodzą bezpośrednio z organizmu pacjenta, a następnie są wprowadzane w miejsce wymagające regeneracji. Niemniej jednak, po wstrzyknięciu dostawowym, może wystąpić miejscowa reakcja zapalna, która jest naturalną odpowiedzią organizmu na inwazyjną procedurę.
Ile zabiegów jest potrzebnych?
Liczba zabiegów terapii komórkami macierzystymi kolana (SVF/PRP) jest kwestią indywidualną i zależy od kilku czynników, takich jak:
- Stopień uszkodzenia stawu: W łagodnych i umiarkowanych przypadkach wystarczy zazwyczaj jeden zabieg. W bardziej zaawansowanych przypadkach, zwłaszcza przy poważnych uszkodzeniach chrząstki, może być konieczne powtórzenie zabiegu po pewnym czasie (np. po 12 miesiącach)
- Indywidualna reakcja pacjenta: Każdy organizm reaguje inaczej na terapię. Niektórzy pacjenci odczuwają znaczną poprawę już po pierwszym zabiegu, podczas gdy inni potrzebują powtórzenia terapii.
Po jakim czasie od podania komórek macierzystych z PRP do stawu można spodziewać się pierwszych efektów terapii?
Połączenie terapii komórkami macierzystymi i osoczem bogatopłytkowym (PRP) w leczeniu kolana ma na celu synergiczne działanie obu metod, przyspieszając i wzmacniając proces regeneracji. Czas, po którym pacjenci odczuwają poprawę, może się różnić, ale ogólnie wygląda to następująco:
- Pierwsze tygodnie (1-4 tygodnie): W tym okresie pacjenci mogą zauważyć zmniejszenie bólu i obrzęku. Jest to skutek dostarczenia czynników wzrostu, łagodzący stan zapalny.
- Kilka miesięcy (2-6 miesięcy): W tym czasie komórki macierzyste zaczynają intensywniej działać, regenerując uszkodzone tkanki, takie jak chrząstka stawowa. Pacjenci mogą zauważyć poprawę ruchomości stawu i dalsze zmniejszenie dolegliwości bólowych.
- Dalsze miesiące (do 12 miesięcy): Proces regeneracji trwa, a efekty leczenia stają się coraz bardziej widoczne. Pełne korzyści terapii mogą być odczuwalne nawet po roku od zabiegu.
Warto zaznaczyć, iż tempo regeneracji zależy od indywidualnych cech organizmu, stopnia uszkodzenia stawu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Terapie autogenne, czyli wykorzystujące tkanki własne pacjenta, są bezpieczne i skuteczne, jednak nie są w stanie odbudować zupełnie zniszczonego stawu.
Jakie są przeciwwskazania do zabiegu z użyciem komórek macierzystych?
Zastosowanie komórek macierzystych w ortopedii stanowi obiecującą gałąź medycyny regeneracyjnej, oferującą potencjalne korzyści w leczeniu różnorodnych schorzeń. Mimo optymistycznych perspektyw, istotne jest zrozumienie, że nie każdy pacjent kwalifikuje się do tego typu zabiegu. Istnieją określone przeciwwskazania, które należy uwzględnić.
Komórki macierzyste przeciwskazania:
- Ogólne złe samopoczucie, miejscowe infekcje (w tym opryszczka)
- Zaburzenia krzepliwości krwi
- Choroby autoimmunologiczne (w tym reumatoidalne zapalenie stawów – RZS)
- Choroby nowotworowe
- Ciąża i okres karmienia piersią
Czy z procedurą wiążą się jakieś ryzyka?
Procedura podania komórek macierzystych jest ogólnie uważana za bezpieczną i małoinwazyjną metodę leczenia. Niemniej jednak, jak w przypadku większości interwencji medycznych, istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Potencjalne ryzyka i powikłania związane z iniekcją komórek macierzystych:
Do typowych, choć rzadko występujących, działań niepożądanych związanych z tą procedurą należą:
- nasilony ból w miejscu wkłucia
- infekcja
- krwiak lub siniak
- obrzęk
- wysięk w miejscu wkłucia
Zalecenia po terapii komórkami macierzystymi
- Opatrunki należy pozostawić na 24 godziny po zabiegu
- Nie należy przyjmować leków przeciwzapalnych. Dopuszczalne jest stosowanie paracetamolu jako leku przeciwbólowego
- Okres 1–2 tygodni po zabiegu jest przeznaczony na opanowanie stanu zapalnego i stopniowe przywracanie ruchomości
- Po zabiegu można wrócić do normalnego trybu życia, unikając jednak nadmiernego wysiłku fizycznego oraz uprawiania sportów obciążających przez 3–4 tygodnie
- W pierwszych dniach po zabiegu może wystąpić sączenie się płynu z miejsc pobrania tkanki tłuszczowej (zwykle maksymalnie do 24 godzin po zabiegu). W takim przypadku należy przykryć te miejsca świeżym, małym gazikiem. Należy unikać gorących kąpieli lub sauny przez 7 dni po zabiegu. Dzień po zabiegu można wziąć prysznic, upewniając się, że przedtem zostały zdjęte wszystkie opatrunki
- W przypadku wystąpienia długotrwałego lub nasilającego się obrzęku, zaczerwienienia lub pojawienia się więcej niż średnich siniaków, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem prowadzącym
Ile kosztuje zastrzyk z komórek macierzystych w kolano?
Cena zastrzyku z komórek macierzystych w kolano wynosi – 7.000zł
Umawianie wizyty kwalifikacyjnej leczenia komórkowymi macierzystymi odbywa się w ArthroClinic w Pucku pod numerem telefonu +48 792 015 455
